Loading...
 

Pomiar fal sejsmicznych

Pola fal sejsmicznych (zob. Fale sejsmiczne ) są rejestrowane przez sejsmometry ( Rys. 1 ), geofony ( Rys. 2 ) lub hydrofony ( Rys. 3 ), [1], [2], [3], [4].

Sejsmometry są przyrządami pracującymi na zasadzie wahadła fizycznego. Środek masy tego wahadła, który ma dostatecznie długi okres drgań własnych i zachowuje się jak punkt względnie stały, jest przymocowany na nici do ramy związanej sztywno z podstawą. Podstawa porusza się w czasie drgania gruntu.

Zasada działania sejsmometru analogowego.
Rysunek 1: Zasada działania sejsmometru analogowego.

Na Rys. 2 pokazane jest przesunięcie podstawy w lewo podczas trzęsienia ziemi. Środek masy wahadła jest przesunięty w prawo względem podstawy. W rzeczywistości jest on nieruchomy. W sejsmometrach analogowych do podstawy przymocowany jest bęben z nawiniętym papierem. Do wahadła przymocowany jest rysik, który rejestruje na bębnie przesunięcia podstawy. We współczesnych sejsmometrach lub geofonach ( Rys. 2 ) środek masy wahadła z uzwojeniem elektrycznym zmienia położenie względem stałego magnesu. Rejestrowane są impulsy elektryczne, wzmacniane i przetwarzane następnie w komputerze.

Zasada działania geofonu.
Rysunek 2: Zasada działania geofonu.

Hydrofony mierzą fale dźwiękowe rozchodzące się w wodzie, a wywołane przez wstrząsy na dnie morza lub innego zbiornika wodnego ( Rys. 3 ). Membrana drga pod wpływem fal dźwiękowych. Drgania te rejestrowane są przez system elektromagnetyczny, wzmacniane i przetwarzane następnie w komputerze.

Zasada działania hydrofonu.
Rysunek 3: Zasada działania hydrofonu.

Rezultatem pracy sejsmometru jest sejsmogram ( Rys. 4 ).

Sejsmogram.
Rysunek 4: Sejsmogram.

Na Rys. 4 przedstawiony jest sejsmogram będący rezultatem pracy sejsmometru znajdującego się w sporej odległości od epicentrum (zob. Trzęsienia ziemi - definicje podstawowe ). Różne rodzaje fal o różnych prędkościach docierają do obserwatoriów sejsmicznych w różnym czasie. Ilustruje to wykres zwany hodografem ( Rys. 5 ), przedstawiający prędkości fal sejsmicznych.

Hodograf.
Rysunek 5: Hodograf.

Bibliografia

1. P. M. Shearer: Introduction to seismology, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
2. M. Książkiewicz: Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972.
3. W. Mizerski: Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
4. Z. Mortimer: Zarys fizyki Ziemi, AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków 2004.

Ostatnio zmieniona Sobota 29 z Styczeń, 2022 14:06:28 UTC Autor: Jan Golonka
Zaloguj się/Zarejestruj w OPEN AGH e-podręczniki
Czy masz już hasło?

Hasło powinno mieć przynajmniej 8 znaków, litery i cyfry oraz co najmniej jeden znak specjalny.

Przypominanie hasła

Wprowadź swój adres e-mail, abyśmy mogli przesłać Ci informację o nowym haśle.
Dziękujemy za rejestrację!
Na wskazany w rejestracji adres został wysłany e-mail z linkiem aktywacyjnym.
Wprowadzone hasło/login są błędne.